Монголын нууц товчоон бол монголчуудын домог зүйн сэтгэлгээний шид эрдмийг чинадад нь хүргэн ширээж тэрлэсэн үнэмлэхүй дээд Тэнгэрч үзлийн номлол төдийгүй, бас биелэл нь мөн[9] хэмээн өмнө нэгэнтээ илэрхийлсэн санаагаа үргэлжлүүлэн сайхь хөлгөн туульсын судлалд домог зүйн хандлагын гүйцэтгэх үүрэг, ач холбогдлын талаарх байр сууриа томъёолохыг зорьж байна. Манай нийгэм, хүмүүнлэгийн ухааны судалгаанд домог зүйн […]Read More

Б.Эрдэнэ Монгол ардын аман зохиолын арвин баялаг санд “Асуух нурууны ерөөл” гэх нэгэн зүйл ерөөл тэмдэглэгдэн үлдсэн бөгөөд зан үйлийн шинжтэй энэхүү идээний зүйлийг эрт цагаас ерөөж эрхэмлэн дээдэлдэг “… Янз янзын шинж төгс, Есөн эрдэнийн бүтэцтэй”[1]  24 нурууны хойд талд ургасан хөвөрцөг ясны дээд талд үүссэн ЯГЦ ХАР ЯС гэх буюу ХАШ ЭРДЭНЭ гэж […]Read More

Монгол нүүдэлчдийн аман зохиол хийгээд утга зохиолд  хадгалагдан үлдсэн нь олон арван сэдэв дунд ахан дүүсийн тухай нэгэн сэдэв буй.  Энэ тухай зохиолч Г.Аюурзана товч бичсэнээс улбаалан дээрх сэдэв хэрхэн уламжилсныг эрэлхийлж үзэв. Тэрээр “Сяньби гүрний салаа Муюн улсын эзэн Муюн Гүй өөрийн ахтай адуунаас болж муудалцсанд, ах Тогоон нь баруун зүг нүүж тусгаарласан гэдэг. […]Read More

Судлаач Б.Батжаргалын  “Хүннү тууль – Жангар” (нэг сэдэвт бүтээл) -д бичсэн шүүмж “Соёл урлаг, утга зохиолын шүүмж бичлэг”-ийн уралдааны, эрдэм шинжилгээний бүтээл (монограф, ном, өгүүлэл)-ийн  төрөлд III байр эзэлсэн шүүмжийг хүргэж байна. Хүмүүн залуужхыг хүсдэг ахул үндэстэн өтлөхийг хүсдэг билээ. Авчиг үндэстэн бүхэнд өтлөх тавилан үгүй. Монгол бол өтөл үндэстэн, өвөг үндэстэн гэдгийг нотлох хэл, […]Read More

Халимагаас тэмдэглэн хэвлүүлсэн “Жангар”-ын бүлгүүдийн олонхи буюу 16 үндсэн бүлгээс 12 нь бага Дөрвөд нутгийх юм. Халимагийн Дөрвөд ястан нь 1630 оны үеэр Торгуудын Хоо Өрлөг тайшийг дагаж, Ижил мөрөнд хүрсэн нэг бүлэг Дөрвөд болон 1757 оны үеэр шинэ Торгуудын Шээрэн ноёны дагуулж хүрсэн нэг хэсэг дөрвөдөөс бүрэлджээ. Эд нар өөрийн зайсан ноёнтой байсан бөгөөд […]Read More

I. Жангарын оршил магтаалд юу өгүүлдэг вэ? Монгол туургатны баатарлаг дуулбар болсон тууль “Жангар” нь олон хувилбартай боловч дүр хийгээд агуулгын хувьд халимагийн 25 бүлгээр төлөөлүүлэн ойлгоходдөхөмтэй. Монгол түмний тууль бүр өөрийн гэсэн өвөрмөц онцлогтой, бүтэцтэй, хайлах дэг ёстой байдаг. Жишээлбэл алтайн урианхайн туульчид тууль хайлахын өмнө Алтайн магтаал хэлдэг уламжлалтай байдагчлан Жангарын тууль ч […]Read More

Жангарын туулийн уг сурвалж болон жангар хэмээх нэрийн учрыг эрдэмтэд өөр өөрийн салбар шинжлэх ухааны үүднээс судлан тогтоох оролдлогыг хийсээр байна. Ялангуяа Жангарын туулийн уг сурвалжийн асуудал бол хэзээнээс нааш гадаад дотоодын олон арван судлаач эрдэмтдийн шийдвэрлэхээр оролдож ирсэн чухал асуудлуудын нэг байсаар ирсэн билээ. Судлаачид  туулийг үүсэн бүрэлдсэн цаг үеийн талаар XV зуунд үүссэн, […]Read More

ШУА-ийн Хэл зохиолын хүрээлэнгээс 2008 онд эрхлэн хэвлүүлсэн Монгол хэлний их тайлбар толь-д сэтгүүл хэмээх үгийг I.1. ямар нэгэн тусгай мэргэжлийн тухай юм уу ямар нэгэн асуудлын утга учир, чанар, байдал зэргийг олон нийтэд таниулах зорилготой тогтмол хэвлэл; 2. [хуучирсан] цаг үеийн байдлыг гаргах богино хэмжээний баримтат кино (https://mongoltoli.mn/) гэж үндсэн болон салаа утгыг нь […]Read More