УНШИХ ЧАДВАР ба СУРАГЧ
Унших чадвар нь хүүхдийн боловсролын суурь бөгөөд энэ нь сургалтанд оролцох, сургуулийн амжилттай төгсөхөд чухал үүрэгтэй. Хүүхдийн уран зохиол нь унших чадварыг хөгжүүлэхэд нөлөөлдөг бөгөөд олон тооны судалгаа, статистик баримт нь энэ харилцан хамаарлыг баталж байна. Бага сургуулийн сурагчид унших чадварыг хөгжүүлэхэд уран зохиолын бүтээлүүд нь сэтгэлгээний болон хэлний ур чадварыг дээшлүүлж, оюун санааны өсөлтөд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг.
Унших чадварын хөгжил нь бага сургуулийн сурагчдын амжилттай суралцахад чухал нөлөө үзүүлдэг. 2019 онд Монгол Улсын боловсролын судалгааны төвөөс хийсэн судалгаагаар бага ангийн сурагчдын 45%-нь унших чадвараараа дунджаас доогуур оноо авсан бол зөвхөн 25%-нь унших чадвараараа өндөр үзүүлэлттэй байсан байна. Энэ нь унших чадварын чухал ач холбогдлыг нотолж байна. Унших чадварыг хөгжүүлэхэд хамгийн чухал хүчин зүйл нь хүүхдийн уншиж буй материал юм.
Хүүхдийн уран зохиол нь унших үйл явцад дэмжлэг үзүүлдэг бөгөөд энэ нь сурагчдын хичээлд оролцох идэвх, анхаарал төвлөрөлт, ойлголт хөгжүүлэхэд нөлөөлдөг. 2021 онд НҮБ-ын боловсролын байгууллагаас хийсэн судалгаагаар хүүхдийн уран зохиол унших нь боловсролын үндсэн чадварыг хөгжүүлэхэд чухал үүрэгтэй гэдгийг онцолсон байдаг. Сурах үйл явцад сэтгэл зүйн болон оюун ухааны ач холбогдолтой бөгөөд уг судалгаанд оролцсон сурагчдын 80%-ийн хувьд унших материал нь оюун санааг хөгжүүлэхтэй холбогддог болохыг баталжээ.
Хүүхдийн уран зохиол нь сурагчдын унших чадварыг хөгжүүлэхэд чухал үүрэгтэй гэдгийг олон судалгаа баталдаг. 2018 онд Америкийн унших академийн хийсэн судалгаагаар хүүхдийн уран зохиол нь хүүхдүүдийн оюун санааны хөгжлийг дэмжиж, мэдлэгийн цар хүрээг өргөжүүлдэг гэж үзсэн байна. Судалгаанд оролцсон хүүхдүүдийн 90%-ийн хувьд уншсан хүүхдийн уран зохиол нь тэдний сэтгэлгээний түвшинд эерэг нөлөө үзүүлдэг гэж мэдэгджээ. Тиймээс хүүхдийн уран зохиол нь зөвхөн унших сонирхлыг нэмэгдүүлээд зогсохгүй, тэдний бүтээлч сэтгэлгээ, агуулгын ойлголт, бүтээлч шийдлүүдийг олох чадварыг дээшлүүлдэг.
Бага сургуулийн сурагчдын унших чадварыг хөгжүүлэхэд уран зохиол чухал үүрэгтэй гэдгийг батлах өөр нэг судалгаа нь 2020 онд Монголд зохион байгуулсан үндэсний унших чадварыг үнэлэх тест юм. Энэ тестийн үр дүнд, сурагчдын 35%-нь унших чадвараараа хангалтгүй байсан бол, хүүхдийн уран зохиолын бүтээлүүдийг тогтмол уншдаг сурагчдын 70%-нь дээд амжилттай үнэлэгдсэн байв. Энэ нь хүүхдийн уран зохиол нь унших чадварыг хөгжүүлэхэд нөлөөлдөг гэдгийг нотолсон тоо баримт юм.
Суралцах орчны нөлөөллийг судалсан олон судалгаа бий. 2019 онд Калифорнийн их сургуулиас хийсэн судалгаагаар хүүхдийн унших чадвар нь орчны нөлөөллөөс шууд хамааралтай гэдгийг илрүүлжээ. Судалгаанд оролцсон хүүхдүүдийн 60%-нь гэрийн орчин болон сургуульд уран зохиол уншдаг байсан бол 25%-нь унших орчны зөвлөмж, номын санд багшаар дамжуулан уншсан байна. Энэхүү орчны нөлөө нь хүүхдийн унших сонирхол, анхаарал төвлөрөх чадварыг сайжруулдаг болохыг харуулсан.
Хүүхдийн уран зохиолын төрөл ба агуулга нь сурагчдын бүтээлч сэтгэлгээ, хэл ярианы ур чадварыг хөгжүүлэхэд нөлөөлдөг. 2020 онд “Хүүхдийн унших чадварын хөгжил” сэдэвт явуулсан судалгаагаар, хүүхдүүдийн 78%-нь мэдлэгийн талаархи, амьдралын үнэ цэнтэй агуулгатай бүтээлүүд унших нь тэдний сургалтын үр дүнд эерэг нөлөө үзүүлдэг болохыг баталжээ. Сурагчдын унших чадвар нь зөвхөн үгсийн мэдлэгээр төдийгүй, тухайн уншиж буй материалын утга, агуулгыг ойлгох чадварын хөгжлөөр ч хэмжигддэг.
Унших чадварыг хөгжүүлэхийн тулд багш нар зөв хичээл заах арга барил, уран зохиолыг хэрхэн зохион байгуулж, хүүхдэд ойлгомжтойгоор хүргэх талаар анхаарах хэрэгтэй. 2022 онд Английн эрдэмтдийн хийсэн судалгаагаар багш нарын унших арга барил нь сурагчдын 85%-ийн унших чадварыг сайжруулж, бүтээлч сэтгэлгээний түвшинг нэмэгдүүлсэн гэдгийг харуулжээ.
Унших чадвар болон хүүхдийн уран зохиолын харилцан хамаарал нь боловсролын үр дүнг нэмэгдүүлэхэд чухал үүрэгтэй гэдгийг статистик, судалгааны тоо баримтууд баталж байна. Унших чадвар нь зөвхөн академик амжилттай хамааралтай биш, хүүхдийн бүтээлч сэтгэлгээ, сэтгэл зүйн хөгжил, эерэг харилцааг бий болгоход чухал ач холбогдолтой. Тиймээс бага сургуулийн сурагчдын унших чадварыг сайжруулахын тулд хүүхдийн уран зохиолыг үр дүнтэй ашиглах хэрэгтэй.